‘Het Nu? Hoezo, ik ben toch al in het Nu?’ hoorde ik laatst iemand zeggen tijdens een workshop. Maar is dat wel zo, zijn wij altijd in het Nu? Natuurlijk we leven Nu, maar geldt dit ook voor onze aandacht?
Een groot deel van onze tijd besteden we aan het herbeleven van het verleden of aan ons zorgen te maken over de toekomst. De uiteindelijke toekomst? Die pakt vaak anders uit dan wij ons voorstelden. Sterker nog, grote kans dat hetgeen waar wij ons zorgen over maken in de praktijk ontzettend meevalt. Herkenbaar? Een proces dat zich met grote regelmaat herhaalt. Toch is dit niet gek, ook ben je daarmee niet pessimistisch van aard. Natuurlijk, er zijn mensen die altijd en overal de ‘sunny side’ van inzien, maar voor de meesten van ons geldt dat het oerbrein zo geprogrammeerd is dat we altijd alert zijn op mogelijk gevaar. Dit leidt ertoe dat tot zo’n 70 % van onze gedachten negatief of alarmerend gekleurd zijn. Is dit erg? Niet perse, hoewel de noodzaak van rennen voor je leven door het treffen met een roofdier vandaag de dag minder nijpend is, komt deze alarmerende functie dagelijks nog goed van pas. Misschien is het juist deze alarmerende functie die verklaart waarom het meestal toch net goed gaat fietsend in Amsterdam of een andere drukke stad.
Daarnaast houdt ons brein zich continu bezig met situaties te vergelijken met hoe de situatie idealiter zou moeten zijn. Handig als je een praktisch probleem wilt oplossen, lastiger als het een mentaal of emotioneel probleem betreft. Zodra ik een andere baan heb zal ik gelukkig zijn, wanneer we verhuizen zal dit rust brengen. Ook speelt ons brein eerder gevoerde gesprekken opnieuw in ons hoofd af om tot nieuwe inzichten of zelfs uitkomsten te komen. Hoewel dit meestal niet mogelijk is en vaak tot eindeloze gedachtestromen leidt gelooft ons oerbrein dat het in staat is tot het oplossen van (emotionele) mentale problemen door zich eruit te denken. Al met al zijn we maar wat vaak met onze aandacht overal behalve in het Nu. Dit vele gedenk en gepieker kan tot (chronische) stress of depressie leiden of op z'n minst heel vermoeiend zijn.
Er is echter een alternatief, vaker onze aandacht in het Nu te richten. Hiermee herkauwen we minder het verleden en maken we ons minder zorgen over de toekomst. Bijkomend voordeel is dat we veel meer opmerken wat er echt gaande is in het moment zelf. Plotseling zien en horen we weer vogels, valt de glimlach van een voorbijganger op en wint een alledaags gesprek met een vriend(in), partner of kind aan intensiteit en verandert daarmee in een waardevolle ontmoeting.
Hoewel dit wellicht allemaal logisch in de oren klinkt lukt het ons vaak niet, onze aandacht in het Nu te richten. Zelfs met de juiste intentie (die wel helpt) leven we veelal op de automatische piloot en dwalen we continu af. Toch is het mogelijk, zie het als een vaardigheid die iedereen kan leren. Dit kan op vele manieren. Een voorbeeld. Stel dat je nu even stopt met alles wat je aan het doen bent en de volgende 2 stappen doet: stap 1, Vraag je zelf eens af waar je aandacht nu is? Sta daar nu even echt bij stil. Zijn er specifieke gedachten of gevoelens, en dan als je je daar bewust van bent stap 2, Spits je oren eens, kan je horen wat er te horen valt, harde geluiden, zachte geluiden, continue geluiden, plotselinge geluiden, geluiden die bewegen, wellicht zelfs de stilte rondom de geluiden. Je hoeft niet op zoek te gaan naar geluiden, gewoon horen zonder te interpreteren wat er binnenkomt. Doe dit nu even een minuut, of misschien zelfs maar 30 seconden..
Hoe was het om even te luisteren in dit moment? Ik vermoed dat je even aandachtig was tot je door een associatie met een geluid of zelfs zonder reden in een gedachte raakte.. Grappig he? En het moment dat je dat dan weer opmerkt, ben je weer even met de aandacht in het Nu. Als je wilt kan je dit dagelijks proberen, even een momentje, grote kans dat dit uitpakt als een klein ontspanningsmomentje voor jezelf!
Zohair Elabd
Mindfulness trainer
